རྩོམ་རིག་གི་མདུན་ལམ་དང་ཤུགས་རྐྱེན།

སྤྱི་ཚོགས་གང་ཡིན་ཡང་རྩོམ་རིག་ནི་སྣེ་ཁྲིད་པ་ཡིན་པ་དང། རྩོམ་རིག་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིའི་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་དང། ནང་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་གཉིས་ཀ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བར་མེད་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་ཚད་ལྡན་ཞིག་འབྲི་བ་ལ་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ལྷན་སྐྱེས་སམ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་གཤིས་ཀ་ཞིག་མེད་པར་ཨུ་ཚུགས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་ཁུ་ཚུར་གྱིས་གཡག་སྣ་འབུག་པའི་དཔེ་ལྟར་བྱས་ནའང། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཚོར་བ་གསོན་པོ་ཞིག་འབྲི་བཞེངས་མི་ཐུབ་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོར་གྱུར་ཡོད། གལ་སྲིད་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཚོར་བ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང། ཁོར་ཡུག་དང་རིག་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། དཔེར་ན་བཙན་བྱོལ་ནང་འཚར་ལོང་བྱུང་ཞིང་བོད་ཡུལ་མཐོང་མ་མྱོང་བ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་འབྲི་གཡག་དང། རྫ་ཆུ་སིལ་མ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་རྣམ་པ་རྣ་ཐོས་ཙམ་ལས་མྱོང་ཚོར་གསོན་པོ་ཞིག་མེད་སྟབས་བོད་ཀྱི་བྲོ་བ་ཡོད་པའི་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་ཅིག་དེ་བས་ཀྱང་འབྲི་མི་ཐུབ།
དེར་བརྟེན་བཙན་བྱོལ་ནང་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ཐོག་ནས་བོད་པའི་གཤིས་ཀ་ཡོད་པའི་དཔུང་ཁག་ཅིག་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད། བོད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་བོད་པའི་གཤིས་ཀ་ཡོད་པའི་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ཐད་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་སྟོང་ཆ་ཡོད་པ་དེ་ཁ་སྐོང་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ཡང། དབྱིན་ཡིག་དང། ཧིན་རྡི་སོགས་སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་ཐོག་ནས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ནུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་ཐུབ་པའི་རྩོམ་པ་པོ་གང་མང་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པར་ནུས་པ་འདོན་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེའི་ཐོག་ནས་ཀྱང་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་ནས་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལ་ཉེ་བའི་ད་ལྟའི་ཆར་འདེང་ངེས་དང་དགོས་ངེས་ཀྱི་དཔུང་ཁག་ཅིག་མེད་པ་མ་ཟད། ཅུང་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་མི་སྣ་ཡང་མཛུབ་རྩེར་བགྲང་ཐུབ་པ་ཙམ་ལས་མེད་པ་ནི་ཕྱོགས་གང་ནས་བསམ་ཡང་ངོ་གནོངས་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
བཙན་བྱོལ་ནང་བོད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་རྩོམ་རིག་གི་ཁོར་ཡུག་ཆུང་ངུ་དེ་ཕལ་ཆེ་བ་བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ཆོག་ལ། དེའི་ཐད་ནས་ནུས་པ་ཆེན་པོ་འདོན་རྒྱུར་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་བ་དང། དེ་བས་ཀྱང་དཀའ་ངལ་ཆེ་བ་གཅིག་ནི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཀློག་མཁན་མི་རག་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་བར་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པོར་གྱུར་ཡོད། རྩོམ་རིག་གི་ཐོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་པའི་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུར་ནུས་པ་དང་གོ་སྐབས། ཁོར་ཡུག་སོགས་གང་ཐད་ནས་ཧ་ཅང་དོག་པའི་ལམ་བུ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཡང་རྡོ་གསེག་ཚེར་མ་འབའ་ཞིག་གིས་ཁེངས་ཡོད་སྟབས། ལམ་ཕྲན་དེར་ཨུ་ཚུགས་བྱས་ནས་མདུན་དུ་བསྐྱོད་མཁན་ནི་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དེ་ལྟར་མུ་མཐུད་བསྐྱོད་མཁན་རིགས་ལ་ཀླད་པ་ལྗང་གུ་དང་ལྐུག་པའི་ཨུ་ཚུགས་ཅན་དུ་ངོས་འཛིན་པ་ལས། མཐོང་དང་ཆ་འཇོག་གང་ཡང་མེད་པར་རིམ་པས་ལམ་ཕྲན་དེ་ཡང་གཏན་མེད་འགྱུར་མི་སྲིད་པ་མ་རེད།
རྩོམ་ཡིག་འབྲི་མཁན་དང། གཞས་པ། ཞབས་བྲོ་བ་སོགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལས་རིགས་དང། སྒྱུ་རྩལ་མ་ཡིན་པའི་ལས་རིགས་ཡོད་དོ་ཅོག་གང་ཡིན་ཡང་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆེད་ལས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དག་གི་ངོས་ནས། རང་གི་ཆེད་ལས་དེ་ལ་མཐོང་དང་ཆ་འཇོག་གང་ཡང་མི་བྱེད་པར་ཡུལ་གྲུ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཅིག་ཏུ་བསྐྱོད་ནས་གཡོག་ལས་ཙག་ཙིག་རེ་བྱེད་པར་ཐེ་ཚོམ་གང་ཡང་མེད།  བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆེད་ལས་ཁྱད་མཁས་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་མི་ཐུབ་པའི་འགལ་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་འདི་ཉིད་ཡིན་པ་དང། མ་འོངས་པར་ཡང་འགལ་རྐྱེན་འདི་ཉིད་སེལ་བར་གོ་སྐབས་དང་མདུན་ལམ་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་དཀའ། འོན་ཀྱང་སྒྱུ་རྩལ་ལས་རིགས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཆེད་ལས་མི་སྣ་རྣམས་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་འཚོ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཐོག་ནས་འདེང་ངེས་འགྲིག་ངེས་ཤིག་གང་ཡང་མེད་པར་གྱུར་སྐབས་གདམ་ཀ་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་མི་བྱེད་ཀྱང་ཀ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད། གནད་དོན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བཙན་བྱོལ་ནང་རྩོམ་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་བུ་དོག་ནས་དོག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་སྙམ།
སྤྱིར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་སེམས་གཏིང་ནས་དུངས་ཞེན་བཅོས་མིན་དུ་ཡོད་མཁན་གྱི་མི་སྣ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། ཁོར་ཡུག་དང་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོ་གང་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སེམས་ཁམས་ལ་གཅེས་སྤྲས་ཆེ་བ་དགོས་པ་དེ་རྔ་དང་རྔ་དབྱུག་གི་འབྲེལ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་མོད། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རིན་ཐང་སླེབས་ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཆུང་ངུ་འདིའི་ནང་དཔལ་འབྱོར་དང་འཚོ་བའི་ཁོར་ཡུག་འདེང་ངེས་ཤིག་མེད་ན། སྒྱུ་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་རྒྱུ་ཕར་ཞོག སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་རང་ཉིད་དཀའ་ངལ་ལ་སྤྲོད་པ་དང། ཐ་ན་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་སེམས་ཁམས་རབ་ཏུ་བཟི་བ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་རང་ཉིད་འཆི་ལམ་དུ་འདེད་ཀྱང་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རིན་ཐང་དང་དགོས་མཁོ་ཤེས་མཁན་གྱི་གཞུང་སྒེར་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་དེའི་ཐོག་ལ་དོ་སྣང་དང་མཐུན་རྐྱེན་མང་ཙམ་སྦྱར་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་པའི་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་པའི་དཔུང་ཁག་ཅིག་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་སྙམ།།