སྐར་ཆ་གཉིས་ཙམ་གྱིས་འཛམ་གླིང་གི་མི་རྣམས་ཚེ་ཇེ་ཐུང་དུ་སོང་།
ཤེས་རབ་ཆོས་འཕེལ།
དང་པོ་རྩ་བའི་བརྗོད་གཞི།
ཁ་སང་ཁ་ཉིན་ཚན་རིག་པ་ལེའོ་ནེཌ ཛོ་ཏོབ་ལགས་(scientist Leonid Zotov)ཀྱིས་བཤད་དོན་ལྟར་ན་འཛམ་གླིང་ས་ལྒང་འཁོར་ཚད་དེ་འདས་པའི་ལོ་འགའ་དང་ལྷག་པར་ན་ནིང་ད་ལོར་ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་སྟེ། ཕྱིཇེ་མགྱོགས་སོང་ཚད་འབོར་སྡོམ་བྱས་ན་སྐར་མ་གཅིག་དང་སྐར་ཆ་ང་དགུ་ཙམ་ཞིག་ཟིན་ཡོད་ཚུལ་ཟླ་དྲུག་པའི་ཉེར་དགུའི་ཉིན་ལ་གཞི་ནས་ཚགས་པར་འདྲ་མིན་ཁག་དེ་བཞིན་གསར་འགྱུར་དང་རྩོམ་ཡིག་ཁག་ཏུ་ཐོན་བཞིན་འདུག དེ་ཡང་ཉིན་ཞིག་གི་ཡུན་ཚད་ལ་ཆུ་ཚོད་ཉེར་གསུམ་དང་སྐར་མ་ང་བརྒྱད་ཙམ་ལས་མེད་པས་དུས་ཤིག་བྱུང་བ་ཡིན། རྒྱུན་ལྡན་ཡུན་ཚད་ལས་སྐར་མ་གཉིས་ཙམ་སྟུང་དགོས་བྱུང་བ་དེ་ནི་མི་ཚེའི་ནང་ནས་སྐར་གཉིས་ཙམ་ཇེ་ཐུང་དུ་ཕྱིན་འདུག་པའི་དོན་ཞིག་ཀྱང་རེད་ཅེས་དཔྱད་གཏམ་པ་རྣམས་ཧང་སང་ནས་རྗོད་རྩོམ་དུ་མ་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་། ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡང་འཛམ་གླིང་གནམ་གཤིས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་ཕྱིན་པ་དང་། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་བྱང་གི་འཁྱགས་རོམ་ཞི་བ་དང་ཆར་ཆུ་དུས་མི་སྙོམ་པ་དང་། ནགས་ཚལ་དྲོད་ཀྱིས་ཚུགས་པ་སོགས་ཡིན་པར་དཔྱད་བརྗོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་གླེང་བཞིན་འདུག ད་དུང་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་བའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་བཞིན་འདུག
གཉིས་པ་འདིར་འབྲི་དགོས་དོན།
དེའི་སྐོར་བོད་ཀྱི་དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས་པ་དང་ཉམས་ལེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསམ་བརྗོད་སྤེལ་ཡོད་པ་ནི་མཐོང་བ་དཀོན་པའི་གནས་སུ་འདུག འོན་ཀྱང་དབུགས་གྲངས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་དུས་འཁོར་ཉམས་ལེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དུས་ཀྱི་ཧེ་བག་དེ་སྔར་ནས་དུས་ཐོག་དེ་ཉིད་དུ་གོ་ཡོད་པ་བློ་ལྡན་སྔགས་པ་སུ་ཞིག་ཐེ་ཚོམ་ཟ། ནང་གི་ཉམས་ལེན་དང་དབུགས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་སོགས་སྣོད་མིན་རྣམས་ལ་བཤད་མི་ཆོག་པའང་ངེས་དོན་དུ་གནས། དེ་ལྟ་མོད་ཀྱང་བདག་འདྲའི་སྐར་རྩིས་པ་ཕྱི་རོལ་ལ་གཡེང་དྲགས་ནས་ནང་གི་རླུང་གི་རྣལ་འབྱོར་ལ་གོམས་པ་ཆུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་སྐོར་ལ་བསམ་མནོ་ཟུར་ཙམ་ཞིག་བཏང་ན་མི་ཆོག་པ་མེད་སྙམ།
གསུམ་པ་ཡུལ་དུས་སྦྱར་བའི་དུས་འཁོར་རང་ལུགས།
དེ་ཡང་དུས་འཁོར་རང་ལུགས་ལ་ཡུལ་དུས་སྦྱར་ནས་བཤད་སྐབས། ཆ་དངོས་ཆེ་ཆུང་གང་ཡིན་ཡང་མགྱོགས་དལ་གང་ཡིན་ཡང་ལན་གཅིག་ཟླུམ་པོར་འཁོར་བ་དེ་ལ་ཆ་དྲུག་ཅུར་བསྒོས་ཡོད། ཡང་ན་ཆ་ཉེར་བཞིར་བསྒོས་ཀྱང་ཆོག་ལ། ཆ་བཅུ་གཉིས་སུ་འཕངས་ཀྱང་རུང་སྟེ་ཉིན་འཆར་དུས་སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་སམ་དུས་སྦྱོར་ཕྱེད་པ་ཉེར་བཞིར་ངེས་པས་སོ།། དེས་ན་ཉི་མ་སྟེ་ས་ལྒང་དེ་མགྱོགས་དལ་གང་ཡིན་ཡང་ཟླུམ་པོར་རང་འཁོར་ཚར་གཅིག་བྱེད་པ་དེ་ལ་ཡུན་ཚད་ཉེར་བཞིར་ངེས་པ་ནི་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་ལ། ཟླ་བས་ཉི་མའམ་ས་ལྒང་སྐོར་བ་དེ་ལའང་སྐོར་ཡུལ་ཆེ་ཆུང་གང་ཡིན་ཡང་དྲུག་ཆུའམ་ཉེར་བཞིར་ངེས། འོན་ཀྱང་སྔོན་གྱི་རྒྱུན་བསགས་པ་ན་རིང་ཐུང་གཏན་གྱི་བ་ཞིག་ཡོད་པར་ནམ་ཡང་ནང་བའི་མཁས་པས་གསུངས་མེད་ལ། ཨང་རྩིས་སྐབས་སུ་རྟག་པའི་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་བཤད་པ་ནི་རྩིས་རིག་གི་འགྲོས་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་འགྱུར་མེད་གཏན་གྱི་བར་གསུངས་པ་མིན། གལ་ཏེ་ཡིན་ན་ནང་འགལ་གྱི་ཕུང་པོ་དུ་མ་འབྱུང་བས་སོ།།
བཞི་པ་ཇེ་མགྱོགས་ལ་སོང་བའི་བསགས་ནོར།
ཉེ་བའི་ལོ་འགའ་ནས་ཉི་མའམ་ས་ལྒང་རིམ་གྱིས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་བའི་ཚད་ཆ་འཕྲ་མོ་རྣམས་ཡུན་གྱིས་བསགས་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ན་སྐར་མ་གཅིག་དང་སྐར་ཆ་ང་དགུ་ལོངས་པ་དང་། ཡང་ན་སྐར་ཆའི་སྟོང་ཆ་ནི་ཁྲི་བཅུ་གཅིག་དང་སྟོང་དགུ་119,000་ཟིན་པ་དང་། དུས་འཁོར་ལྟར་ན་དབུགས་ཉེར་དགུ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཡང་མཛོད་འདུལ་ལྟར་ན་བྱ་རྫོགས་སྐད་ཅིག་མ་དོན་བཞི་ཙམ་ཇེ་ཐུང་ལ་ཕྱིན་ཡོད་པ་བཅས་རྒྱས་པ་འོག་གི་རེའུ་མིག་ཏུ་བཀོད་ཡོད།
| འཛམ་གླིང་གི་དུས་ཚོད་རྩི་སྟངས་རྣམ་གསུམ The three time systems of the world | |||||
| global time system སྤྱི་མཐུན་ལུགས | Kalachakra system དུས་འཁོར་ལུགས | Abhidharma system མངོན་འདུལ་ལུགས | |||
| a day | ཉིན་ཞག་གཅིག | a day | ཉིན་ཞག་གཅིག | a day | ཉིན་ཞག་གཅིག |
| 24 hr. | ཆུ་ཚོད | 60 hr. | ཆུ་ཚོད | 30 hr. | ཡུད་ཙམ |
| 60 min. | སྐར་མ | 60 min. | ཆུ་སྲང | 30 min. | ཐང་གཅིག |
| 60 sc. | སྐར་ཆ | 6 breath. | དབུགས | 60 act. | བྱ་རྫོགས |
| 1000 ms. | སྐར་ཆའི་སྟོང་ཆ | 21600 insect. | སྲིན་འབུའི་དབུགས | 120 mindactions | དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག |
| 86,400,000 ms. in a day | ཉིན་ཞག་གཅིག་ལ་མེ་ལེ་༨༦༤༠༠༠༠༠ | 466,560,000 ins. in a day | ཉིན་ཞག་གཅིག་ལ་སྲིན་ཆ་༤༦༦༥༦༠༠༠༠ | 6,480,000 mac. in a day | ཉིན་ཞིག་གཅིག་ལ་དུས་མཐའི་སྐད་ཅིག་མ་༦༤༨༠༠༠༠ |
| key བར་ཁྱད་ལྡེ་མིག | 5.4 ལས་ཆེ | 13.333333ལས་ཉུང | |||
| ཁ་ཉིན་གསར་འགྱུར་ནས་ཐོན་པ་ལྟར་འདས་པའི་ལོ་འགའ་དང་ལྷག་པར་ན་ནིང་ལོ་ནས་ཉི་མའམ་ས་ལྒང་ཆ་འཕྲ་མོ་ནས་ཇེ་མགྱོགས་ལ་ཕྱིན་ཏེ། ད་ཡན་ལ་འཛམ་གླིང་གི་ཉིན་ཚད་རྒྱུན་ལྡན་ལས་སྐར་མ་གཅིག་དང་སྐར་ཆ་ང་དགུ་སྟུང་དགོས་བྱུང་འདུག་པ་དེ་འདྲ་རེད། ཆ་འཕྲ་མོ་བསགས་པའི་བར་ཁྱད་དེ་དུས་འཁོར་ལུགས་སོགས་ལ་ཇི་ལྟར་འཇལ་དགོས་སྐོར་འདིར་གསལ་བོར་བཀོད།
June 29, 2022 was 1.59 millisecond less than the average day, scientist Leonid Zotov told CBS News. That skipping time gab, I calculate it in another two systems below in the chart. |
|||||
| 1 min. | སྐར་མ་༡ | 4 min. | སྲང་༤ | 1 min. | ཐང་༡ |
| 59 sc. | སྐར་ཆ་༥༩ | 5 br. | དབུཊ་༥ | 14 act. | བྱ་རྫོཊ༡༤ |
| 0.0 ms. | སྐར་ཆའི་སྟོང་ཆ་་་ | 16200 insc. | སྲིན་ཆ་༡༦༢༠༠ | 45 mac. | དུས་མཐའ་༤༥ |
| 119,000 ms. | སྐར་ཆའི་སྟོང་ཆ་༡༡༩༠༠༠ | 642,600 ins. | སྲིན་ཆ་༦༤༢༦༠༠ | 8925 mac. | དུས་མཐའི་༨༩༢༥ |
| nearly 2 mini. | སྐར་ཆ་གཉིས་མ་ཟིན་ཙམ | 29 breaths. | དབུགས་༢༩ | 74 act. | བྱ་རྫོཊ་མ་༧༤ཙམ། ཡང་ན་དུས་མཐའ་མ་༨༩༢༥ |
ལྔ་པ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན།
གོ་ལ་ཇེ་མགྱོགས་སམ་དུས་ཡུན་ཇེ་ཐུང་དུ་སོང་བ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཚེ་ཡང་དང་འབྲེལ་བ་ཐད་གར་ཆགས་ཡོད་པ་དོན་ཞིག་རེད། སྐར་མ་གཉིས་ཙམ་གྱིས་འགྲོ་བ་མི་རྣམས་ཚེ་ཐུང་བར་ཆགས། དུས་ངན་སྙིགས་མ་ལ་ཚེ་ཡང་སྙིགས་མར་འགྱུར་ནས་ཇེ་ཐུང་དུ་འགྲོ་བ་ནི་ནང་བ་སངས་རྒྱས་པའི་སྡོམ་ཚིག་གཅིག་རེད། ཚན་རིག་པས་ཇེ་ཐུང་དུ་སོང་རྐྱེན་འཁོར་ཡུག་འབག་བཙོག་གི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་བཤད། འོན་ཀྱང་དྲི་བ་འདི་བསླང་ཆོག་སྟེ། དོན་དངོས་དུས་ངན་སྙིགས་མའི་མགོ་དེ་ཚེ་ཐུང་བ་ནས་རྩིའམ་བཅུད་ཡལ་བ་ནས་བགྲང་། དང་པོ་གང་བྱུང་བ་རེད། ཚན་རིག་པས་དང་པོ་འཁོར་ཡུག་གི་བཅུད་ཉམས་ནས་ད་ལྟའི་ཚེ་འདི་ཐུང་བར་གླེང་། ནང་བ་སངས་རྒྱས་པས་ནི་ཚེ་ཐུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་པོ་ནི་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་ཕྲག་དོག་ཇེ་ཆེ་དང་ཇེ་མང་ཇེ་རྒོད་དུ་སོང་བ་དེ་འཇོག་པ་རེད། དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མ་དང་པོར་བྱུང་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཟོས་གོས་གནས་ལམ་གྱིས་འཚོ་བའི་གཞི་རྟེན་འཁོར་ཡུག་ལ་འབག་བཙོག་བྱུང་སྟེ་བཟའ་བཏུང་དང་ས་ཞིང་ལ་བཅུད་ཉམས་པ་དང་། རང་ཉིད་གཙོ་བོར་འཚོ་བའི་ཕྱིར་རང་དོན་དང་སྒེར་སེམས་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ནས་གཞན་ལ་བསླུ་བྲིད་དང་གཡོ་རྫུ་མང་དུ་བྱུང་བ་དང་གཞན་ལ་བསམ་ཤེས་བྱེད་པ་ཉམས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་དུས་གཉིས་པ་དེ་དར་བ་རེད། དེ་ལྟར་འཚོ་བའི་ཟས་བཅུད་དང་སྒེར་སེམས་ཧུར་ལེན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་དག་གི་དབང་གིས་གསུམ་པ་ད་ལྟའི་ཚེ་ཐུང་བ་འདི་ཡོང་བ་རེད། མ་འོངས་པར་ས་ལྒང་གོ་ལ་ཇེ་མགྱོགས་དང་མིའི་ཚེ་ཇེ་ཐུང་ནས་ཇེ་ཐུང་དུ་འགྲོ་བ་ནི་དཔྱོད་ལྡན་རྣམས་ཐེ་མི་ཚོམ། ཡང་ལྟས་ཤར་བའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། གཞན་ཡང་ན་ནིང་ལོ་གཅིག་ལ་ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན་བཞི་བྱུང་བ་དང་དེ་ཡང་ཉི་ལྡོག་གི་དུས་སུ་གཟའ་འཛིན་བྱུང་བ་དང་། དུ་བ་མཇུག་རིང་ཤར་བ་དང་། ད་ལོའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག ཆུ་ལོག་དང་ཚུགས་པ། ས་ལྒང་ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་བ་རྣམས་ནི་དུས་ཀྱི་སྙིགས་མའི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན་པ་གོར་མ་ཆགས། གཞན་ཡང་ན་ནིང་ད་ལོའི་ནད་རྫས་ལས་མཆེད་པའི་ནད་ཡམས་དང་། རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་དམག་འཁྲུགས་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མའི་ཁོངས་གཏོགས་དང་། ཡང་སྒེར་སེམས་དང་གཡོ་སྒྱུ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ་དང་། གཞན་སེམས་ཆུང་དུ་འགྲོ་བ་དང་། འདོད་བློ་མ་ཚིམས་པའི་དཀའ་ངལ་རྣམས་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་དང་ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་གཉིས་ཀའི་ཁོངས་གཏོགས་དང་། ཡང་མུ་གེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཅུང་གུད་རྣམས་ཚེའི་སྙིགས་མའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། ས་ལྒང་ཇེ་མགྱོགས་སུ་སོང་བ་འདི་གཅིག་པུ་ཚེ་ཐུང་བའི་རྐྱེན་མ་ཡིན་ཏེ། མུ་གེ་བྱུང་བས་ཚེ་ཐུང་བ་དང་། བྱ་ནད་དང་རྒྱ་ནད་སོགས་ནད་ཡམས་དར་ནས་ཚེ་སྟུང་བ་དང་། དམག་འཁྲུགས་དང་ཚུགས་པ་ཆུ་ལོག་སོགས་གློ་བུར་བ་བྱུང་བས་དུས་མ་ཡིན་པའི་འཆི་བ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ཚེའི་སྙིགས་མ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡིན་ནོ།།
འདིའང་སེམས་ནང་དུ་ཕྱོགས་ཏེ་རང་རིག་པའི་དབྱིངས་རང་བྱུང་གི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྡོད་མི་ཐུབ་ཅིང་། རྣམ་གཡེང་གཞན་རིག་གི་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་ཤོར་མཁན་ལ་ཁྱི་མིང་ལ་སེང་གེ་བཏགས་པ་ཤེས་རབ་ཆོས་འཕེལ་མིང་ཅན་གྱིས་དཔལ་ས་སྐྱའི་ངོར་རྒྱུད་བཤད་གྲྭ་ཆེན་མོའི་བདུན་ཕྲག་གུང་སེང་སྐབས་སུ་འཕྲལ་དུ་བྲིས།། 2022ལོའི་ཟླ 8ཚེས 5གཟའ་ལྷག་པ།
