ལྟ་ཚུལ་དང་ལས་འགུལ།

འོན་ཀྱང་དུས་རབས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཇེ་རྒྱས་སུ་སོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒེར་འཛིན་རིང་ལུགས་དང་སྐབས་འཚོལ་རིང་ལུགས་པ་མང་པོ་ཆར་ནང་གི་ཤ་མོ་བརྡོལ་བ་བཞིན་དེང་དུས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བར་གསེང་དུ་མཐོང་བ་དང་འཕྲད་པའི་གནས་ཚུལ་ཡོད། དེ་དག་ནི་ཕམ་ཁ་ལས་ཀྱང་སྐྱོ་གར་ཞིག་ཡིན་ཏེ་གནའ་དུས་འཇར་པན་མི་རིགས་ཀྱི་ཁ་དཔེར་¿མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་མེད་ན་མི་རིགས་ཀྱི་རྐང་འདྲེན་རེད་¿ཟེར་བ་བཞིན་གཞན་གྱི་རྐང་འོག་ཏུ་སྡོད་རྒྱུར་ད་དུང་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་བོད་རིགས་ཤིག་ཡོད་ན་དེ་ནི་མི་རབས་རྗེས་མའི་རྐང་འདྲེན་དང་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་རྫོད་ཅིག་ལས་འགྲེལ་བཤད་གཞན་རྒྱག་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། ང་ཚོའི་ཕ་མ་ཡིས་སྤྲད་པའི་ཤ་རུས་གདོས་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་དུས་ནམ་ཡང་གཞན་གྱི་རྐང་འོག་ཏུ་མི་འཇོག་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་དང༌། རང་ཚུགས་བཟུང་སྟེ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་ནུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མཐའ་གཅིག་ཕན་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་ངེས་པར་སྤེལ་དགོས་པ་ནི་ཟློག་མེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཡིན། སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོ་ལ་འཛམ་གླིང་དཔའ་བོ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྷན་དྷི་ལྟ་བུའི་དབུ་ཁྲིད་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་གར་མི་རིགས་ལྟ་བུའི་སེམས་ཤུགས་མེད་པ་རེད། དེང་སྐབས་རྒྱ་གར་བ་ཚོས་ང་ཚོ་ལ་འདི་ལྟར་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་གི་འདུག་ཟེར། གང་ཞེ་ན་བོད་རྣམས་ནི་སེམས་ཤུགས་དང་རང་ཚུགས་མེད་པའི་ཁར་བསམ་བློ་གཅིག་གྱུར་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ནི་མི་རིགས་གཞན་གྱི་མཐོང་སྣང་ཡིན་ལ། མཐོང་སྣང་འདིས་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཀྱི་གཅོང་ནད་དེ་བསྟན་པ་ཡིན། ཁོ་ཚོའི་མི་རིགས་ལ་མཚོན་ན་དབྱིན་ཇིའི་འོག་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་ལ་བསྡད་ཀྱང་ད་དུང་མི་རིགས་རང་གི་གྱོན་གོས་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས། ཆོས་བསྒྲུབ་སྟངས་དང་བསམ་བློའི་ལྟ་སྟངས་སོགས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་ཐེབས་མེད་པ་རེད། ང་ཚོའི་མི་རིགས་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་བོད་ནང་གི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་གོམས་གཤིས་ལ་སྔོན་ཐོན་གྱི་བརྡ་སྐད་བྱེད་ཅིང༌། སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོས་ནུབ་ཕྱོགས་པར་སྔོན་ཐོན་གྱི་མཚན་སྙན་མོ་བཏགས་ནས། གསར་མོ་ཚོས་ལུས་དམར་ཧྲེང་ཁྲོམ་སྟོན་བྱེད་པ་དང༌། གསར་བུ་ཚོས་མགོའི་སྐྲ་མདོག་ཡན་ཆད་བསྒྱུར་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་རྒྱུག་ཁྱི་བྱེད་ཅི་ཐུབ་བྱེད་པ་འདིས་ང་ཚོའི་མི་རབས་འདིར་རང་ཚུགས་མེད་པའི་ལྟ་བ་ར་སྤྲོད་བྱས་པ་རེད། ང་ཚོས་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ན་ཡང༌། གཞིས་སྡོད་བོད་པ་ཚོས་བཙན་བྱོལ་གཞུང་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་དང༌། སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོས་ནུབ་ཕྱོགས་པར་སྐྱབས་འཇུག་ཞུ་བ་གཅིག་པུས་མི་ཕན་པ་ཐེངས་མང་པོར་ང་ཚོར་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད། གལ་སྲིད་བོད་དོན་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས་ན་ང་ཚོས་རྣམ་པ་དང་ཕུགས་རྒྱང་གཞན་ཞིག་ནས་སྤེལ་དགོས་པར་འདོད་དེ། དཔེར་ན་བོད་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས་ཤིང༌། བརྡ་ཐོ་དང་གསལ་བསྒྲགས་ཅི་རིགས་ཐོག་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་གྲངས་འབོར་ཉུང་བར་མ་བཏང་ཚེ་བོད་ཀྱི་རང་ས་བརྟན་སྲུང་བྱེད་པར་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་ལ་དོན་རྐྱེན་འདིས་བོད་ནང་གི་སྟོབས་ཤུགས་རིམ་བཞིན་ཉམས་པའི་འགོ་ཚུགས་ཡོད། བོད་མི་མང་པོ་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་ཕ་ཡུལ་གྱི་རི་ཆུ་ནགས་གསུམ་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་བརྗེད་པ་དང་ཕ་ཡུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་མི་ཤེས་བ་འདིས་ཀྱང་ང་ཚོའི་ཕམ་ཁ་སྟོང་ཕྲག་གི་སྣེ་མོ་ཁུར་དུ་བླངས་ཡོད། ད་དུང་དེ་ལས་ཀྱང་གནད་ཆེ་བ་ནི། ང་ཚོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ས་དང་ཁ་གཏད་གཅོག་ས་ནི་རྒྱ་ནག་ཡིན་པས་ན། ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཉམས་མྱོང་གོང་འཕེལ་གཏོང་དགོས་པ་མ་ཟད། ལས་འགུལ་སྤེལ་ས་ནི་བོད་རང་ཡིན་དགོས་པར་འདུག དཔེར་ན་ད་ལོའི་བོད་ཞི་བའི་ལས་འགུལ་འདི་དག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དཀའ་ཁག་མང་པོ་སྤྲད་ཡོད་པས། ཁོ་ཚོས་ཁ་ནས་མི་བཤད་དགུ་བཤད་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱི་དང་འཛམ་གླིང་མི་མང་ལ་འགྲེལ་བཤད་སྣ་ཚོགས་བརྒྱབ་པ་འདིའི་ལྟག་རྒྱབ་ནས་ང་ཚོས་ཤེས་རྒྱུ་ཞིག་ནི་རྒྱ་ནག་ལ་ག་དུས་ཡིན་ཡང་དཀའ་ཁག་བཟོ་དགོས་པ་དེ་གསལ་བོ་ཤེས། ང་ཚོས་མུ་མཐུད་དུ་བོད་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་རྟོགས་སེལ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས་ཤིང་ད་ལོ་ནང་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆ་ཁག་ཏུ་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ང་ཚོར་ཅི་ཞིག་སྤྲོད་ཐབས་ཀྱི་ལམ་ཁ་བཟང་ཤོས་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ང་ཚོའི་བདེན་མཐའ་སེལ་དགོས་ས་ནི་བོད་རང་ཡིན་པས་བོད་ནང་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གཞུང་གོང་འཕེལ་གཏོང་ཐབས་སྐོར་ཡིན། ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་གི་རིང་བོད་ནང་བཟོ་གྲྭ་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པ། སྒེར་བཙུགས་སློབ་གྲྭ་དང༌། བོད་ཀྱི་དངོས་རྫས་འགྲེམས་སྟོན་ཚོང་འགྲེམས་བྱེད་པ་སོགས་དང༌། རིག་གཞུང་གི་མ་ལག་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚན་མང་པོ་བྱུང་བ་ལ་རྒྱ་མིས་གནོན་ཤུགས་ཀྱིས་མ་ཐུབ་པར་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་འདིས་ང་ཚོས་བོད་ནང་གི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད། དེས་ན་ཕྱིའི་འབྲེལ་ལམ་གཅིག་པུས་མི་ཆོག་པར་ནང་གི་སྟོབས་ཤུགས་དགོས་པ་ནི་ཟློག་མེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཤིག་ཡིན། བོད་ནང་གི་སྒེར་བཙུགས་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་མ་ལག་སྲུང་སྐྱོབས་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་བོད་གཞུང་གིས་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་རོགས་སྐྱོར་གནང་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་བོད་ནང་མི་མང་གི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་ཐོབ་པ་མངོན་གསལ་རེད། དཔེར་ན་ཨ་རིའི་ཀུན་ཕན་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་དང༌། འཛམ་གླིང་རོགས་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་བླ་མ་ཨ་དཀོན་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་སྒེར་བཙུགས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་རོགས་སྐྱོར་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད། ད་དུང་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཆུང་ཅི་རིགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་བོད་དུ་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གཞུང་ཡར་རྒྱས་ཐད་རམ་འདེགས་གནང་རྒྱུ་ནི་ད་ལྟའི་དུས་སུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་དུ་ཆགས་ཡོད། དེས་ན་ང་ཚོའི་རྒུད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་རིག་གཞུང་དང་རང་ས་བརྟན་སྲུང་བྱེད་རྒྱུ་དང། བོད་ནང་གི་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་སེལ་ཐབས། སྐྱབས་བཅོལ་བའི་གྲངས་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་སྟེ་རང་གནས་སྲུང་རྒྱུ་བཅས་ནི་ད་ལྟའི་དུས་སུ་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ལས་འགུལ་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་ར་འཕྲོད་བྱུང་ཡོད།།