རྩོམ་ཡིག

རྩོམ་པ་པོ། ཆབ་མདོ་ངག་དབང་ཕུན་ཚོགས། དེ་རིང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་བཙུགས་ནས་མི་ལོ་དོན་ལྔ་འཁོར་བ་ཡིན་ཟེར་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་བཞག་ཡོད་རབས་ཀྱི་འུར་སྒྲོག་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་རྫུན་མ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་རེད། མི་ལོ་དོན་ལྔའི་རིང་ལ་བོད་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ན། བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་སུ་དཀའ་སྡུག་འོག་ཏུ་གནས་དགོས་ཐུག་པ་ལས་བདེ་སྐྱིད་ཟེར་བ་ཞིག་ནམ་ཡང་བྱུང་མེད་པ་དེ་རེད། དཀའ་སྡུག་གི་ལོ་ཟླ་དོན་ལྔ་འཁོར་བ་ཟེར་ན་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་རེད་སྙམ།  ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོའི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ཉིན་མོར་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ནས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དངོས་སུ་བཙུགས་ཡིན་ཚུལ་གྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཀྲུའུ་ཏེས་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ་སྒྲོག་སྦྱངས་བྱས་ཏེ། གོ་མིན་ཏང་གི་ཤུལ་ལྷག་དམག་མི་གང་མགྱོགས་རྩ་གཏོར་དང་།...

     རྩོམ་པ་པོ།    ནགས་ཤོད་ཅོང་བརྡ།    ངས་འདི་ནས་སྣང་མེད་དུ་ལྷག་པའི་མི་བུ་ཉམ་ཆུང་ཞིག་གླེང་ན་འདོད་སོང་།    ཁོང་ནི་རྒན་ཚེ་དབང་ངམ་ཡང་ན་དགེ་རྒན་ཚེ་དབང་རྒྱལ་མཚན་འབོད་པ་དེ་རེད།   ཁོ་རང་ནི་འབྲོག་ཁྱིམ་ཕལ་པ་ཞིག་ཏུ་ལྟེ་ཐག་བཅད་པ་དང་།  ཕ་མེས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་གྱིས་ཆུང་དུས་ནས་གཞས་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་རྒྱུར་ཁོ་རང་གི་དགའ་ཕྱོགས་ཤིག་ཡིན་པ་འདྲ། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ ཡས་མས་ཤིག་ལ་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་བ་དང་། ཤེས་རབ་དགའ་ཚལ་སློབ་གླིང་དང་ཀུན་ཕན་སློབ་གྲྭ་སོགས་སུ་སློབ་གཉེར་གནང་། ...

རྩོམ་པ་པོ། ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། ཁ་ཕོ་ཤད་དང་ཀླད་ཕོ་རུས་ཞེས་པ་ནི་འགྲོ་བ་མིར་ཡོད་དགོས་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཅིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཆོག འོན་ཀྱང་དེ་སྤྱོད་ལོག་བཏང་ཚེ། ཚན་རིག་གིས་དེ་ནི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་རྟོག་པ་འཁྲུག་པའི་ནད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་འདུག དབྱིན་སྐད་ནང་གི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཐ་སྙད། “Cognitive Dissonance” (རྟོག་འཁྲུག) ཅེས་པ་འདི་ནི་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ནང་བེད་སྤྱོད་ཧ་ཅང་མང་པོ་གཏོང་བཞིན་པའི་ཐ་སྙད་ཅིག་རེད། ༡༩༥༧ ལོར་སེམས་ཁམས་རིག་པ་བ་ལེའོན་ཧྥེ་སི་ཊིན་གྷར་(Leon Festinger)གྱིས་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་སེམས་ནད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདིའི་ནང་དོན་ནི། གང་ཟག་ཅིག་གིས་འགལ་འདུ་ཅན་ནམ་ལེགས་ཉེས་ཧ་གོ་བཞིན་དུ་ཉེས་པ་དེ་ལག་ལེན་བསྟར་བ་དང་།                དེའི་འགྱོད་པ་དང་ངོ་ཚ་སྲུང་ཆེད་ཉེས་པ་དེ་ལེགས་པར་འགྲེལ་ལོག་རྒྱག་པ། དེ་བཞིན་རང་གིས་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དང་འགལ་བ་བྱས་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་ཡོད་པའི་རང་མགོ་རང་སྐོར་བྱེད་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱོད་ཚུལ་ཞིག་ལ་གོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན།...

ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས། བོད་མིའི་ངོ་བོ་ཞེས་པ་ནི་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡའི་ནང་ཆོས་དང་རིག་གནས་དེ་བཞིན་ངོ་བོ་བཅས་དང་མ་འདྲེས་པར་ཟུར་དུ་གནས་ཡོད། འདི་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་རིག་གནས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆུང་བའི་བཀའ་དྲིན་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་འདི་རྒྱ་ནག་ནས་བསྒྱུར་ཡོད་ན། ང་ཚོའི་ངོ་བོ་དང་རིག་གནས་ཀྱང་ཝི་ཏི་ནམ་དང་ཀོ་རི་ཡ་སོགས་རྒྱ་ནག་ནས་ནང་ཆོས་ཆད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོའི་རྣམ་པ་དང་ཕལ་ཆེར་གཅིག་པ་ཆགས་རྒྱུ་རེད། བོན་གྱི་བཀའ་དྲིན་གྱིས་ང་ཚོ་ལ་ཕྱིའི་རྣམ་པའི་རིག་གནས་ཐོག་རྒྱ་ནག་ལས་ཅུང་མི་འདྲ་བའི་ངོ་བོ་ཕྲན་བུ་ཡོད་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དང་། ཀླད་པ་ཁ་ལོ་སྒྱུར་མཁན་གྱི་བརྡ་ཆད། མིའི་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ། འཇིག་རྟེན་ལྟ་ཚུལ། སྤྱོད་ཚུལ། རིན་ཐང་སོགས་གང་ཐད་ནས་ང་ཚོ་ནི་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ལྷུང་ཡོད་པ་བརྗོད་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད་དྲན། གནས་སྟངས་དེ་འདྲ་མི་ཡོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་བོད་ཀྱི་བཙན་པོས་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་དེ་རིག་གནས་གཉིས་པ་ཞིག་གི་བརྒྱུད་ནས་མ་བསྒྱུར་བར། ནང་ཆོས་ཀྱི་མ་ཁུངས་ཏེ།...

རྩོམ་པ་པོ། ཆབ་མདོ་ངག་ཕུན། (དགུང་གྲངས་གྱ་དགུ་འཁོར་བའི་འཁྲུངས་སྐར་སྙིང་ནས་བསུ།) འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་།། གངས་ཅན་པ་ཡི་མགོན་སྐྱབས།། ༸རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ།། དགུང་གྲངས་གྱ་དགུར་ཕེབས་པའི།། སྐུ་ཡི་འཁྲུངས་སྐར་རྟེན་འབྲེལ།། བསྐལ་བཟང་ཉིན་མོ་འདི་ལ།། གསོལ་བ་སྨོན་ལམ་འདེབས་སོ།། ༸རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ།། སྐུ་ཚེ་ཡུན་རིང་བརྟན་ཅིང་།། ཐུགས་བཞེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི།། གསོལ་བ་སྨོན་ལམ་འདེབས་སོ།།...

རང་དབང་དང་དམངས་གཙོ། རང་བཙན་བཅས་ནི་མི་མང་པོས་འཐབ་རྩོད་དང་དེ་ཚོའི་ཆེད་དུ་རང་སྲོག་བཏང་བའི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དམངས་གཙོ་ནི་མི་དམངས་ལ་འགོ་ཁྲིད་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་སྤྲད་དེ། (དཔེར་ན་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇི་ལྟ་བུ) མི་དམངས་ཀྱིས་རྩོད་གླེང་དང་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་བྱས་རྗེས། སྲིད་ཇུས་གང་ཞིག་ལ་མང་མོས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆེ་ཤོས་ཡོད་མེད་འོས་ཤོག་འཕངས་ཏེ་འདེམ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་ལས། འགོ་ཁྲིད་གཅིག་དང་ཚོགས་པ་གཅིག་ལས་འདེམ་རྒྱུ་མེད་པའི་བྱང་ཀོ་རེ་ཡ་དང་རྒྱ་ནག་ནང་བཞིན་མ་རེད། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཀྱིས་གསོལ་རས་གནང་བའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ནང། སྲིད་ཇུས་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་གི་འོས་མིའི་དབར་ལ་གདམ་ཀ་བྱེད་དགོས་པ་ལས། མི་སྒེར་པ་ཞིག་དང་སྲིད་ཇུས་གཅིག་གི་ཐོག་གཅིག་པུ་ལ་ལེགས་ཚུལ་བརྗོད་པ་ནི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན། “བོད་རང་བཙན་གྱི་གནད་དོན་གླེང་བ་ནི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་ལས་ཀྱང་ཉེན་ཁ་ཆེ་”བར་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་པ་ནི་ཁུངས་ལུང་མེད་པ་ཞིག་རེད།ངའི་བསམ་ཚུལ་བྱས་ན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་རང་བཙན་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་གླེང་སློང་བྱེད་བཞིན་པ་འདི་དག་ནི། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བསམ་བློ་སྨིན་པའི་རྟགས་མཚན་ཞིག་ལས་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་མ་རེད་སྙམ། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ནང་སི་ཏྲ་སི་སྦག་གི་བསྒྲགས་གཏམ་(Strasburg Statement) གསལ་བསྒྲགས་གནང་སྐབས་ང་རང་ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་དེར་མོས་མཐུན་མེད་མཁན་གྱི་གྲས་སུ་ཡོད། སྐབས་དེར་ང་རང་ཛུ་རི་ (Zurich)...

                             ...

སྤྱི་ཟུར་ངག་དབང་ཐར་པ། དེ་རིང་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་ལགས་ཀྱིས། ནིའུ་ཡོག་ཏུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་དུ། བོད་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་མ་བྱུང་བར་དུ་ངས་ལོ་མི་སར་ཞེས་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས་ང་རང་མཉམ་ཞུགས་བྱས། སྐབས་དེར་ཁོང་ལ་འཚམ་འདྲི་ཞུས་རྗེས་འདྲ་པར་ཞིག་མིག་ལམ་སྣང་བྱུང་བས། པར་དེ་མཐོང་མ་ཐག་ངའི་ངོ་ཤེས་ཞིག་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་བྱུང་མོད། མིང་དེ་ལམ་སང་དྲན་མ་བྱུང་། ངས་དེ་སྔོན་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་སྐོར་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་དུ་ཐེངས་ཁ་ཤས་གཏོང་མྱོང་མོད། སྐབས་དེར་ང་ཚོས་ཁོང་གི་མིང་ལ་སིས་མཁས་གྲུབ་འབྲི་བཞིན་ཡོད། དབྱིན་ཡིག་ནང་ཁོང་གི་སྐོར་ཀློག་སྐབས་གཞི་ནས་ཁོང་ཡིན་པ་ཤེས་སོང་།  བསྟན་པ་དར་རྒྱས་ཀྱིས་མ་འོངས་པར་ནིའུ་ཡོག་ལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ལོ་མང་ཤོས་བཙོན་ཁང་དུ་བཅུག་པ་འདི་ངེས་པར་དུ་གློད་གྲོལ་ཡོང་ཐབས་འབད་བརྩོན་གནང་རོགས་གསུང་སོང་། སོག་རྫོང་དང་འབྲི་རུ་རྫོང་བཅས་ནས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་མང་ཤོས་རེད་ལ། སོག་མཁར་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་སྔ་ཕྱིར་བཙོན་འཇུག་ཐེངས་བཞི་བྱས་པས་ཁྱོན་ལོ་༤༣ བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་བཅད་ནས་ད་དུང་བཙོན་དུ་ཡོད། ད་དུང་ལོ་༡༥...